اف-۱۸ هورنت (به انگلیسی: F/A-18 Hornet) جت جنگنده چندمنظوره مافوق صوت دوموتوره و تک سرنشینهای است که در اواخر دهه ۱۹۷۰ بر اساس جنگنده وایاف-۱۷ توسط شرکت مکدانل داگلاس و نورتروپ برای استفاده در نیروی دریایی و تفنگداران دریایی آمریکا طراحی شد. این هواپیما هم توانایی نبردهای هوایی و هم قابلیت حمله به اهداف زمینی را دارد و مهمترین ماموریتهایی که برای آن تعریف شده شامل دفاع هوایی از ناوگانهای دریایی، اسکورت جنگنده، سرکوب دفاع هوایی دشمن، حملات ضربتی به اهداف زمینی، از قبیل برتری هوایی، بمباران اهداف زمینی، پشتیبانی نزدیک هوایی، و شناسایی هوایی میشود. اف-۱۸ برای انجام ماموریت در هر نوع شرایط آبوهوایی طراحی شده و قابلیت سوختگیری در هوا و فرود و پرواز از ناوهای هواپیمابر را دارد.
این جنگنده به سفارش نیروی دریایی آمریکا به عنوان جایگزین اف-۴ فانتوم، آ-۴ اسکایهاوک، آ-۷ کورسیر و مکمل اف-۱۴ ساخته شد. اولین پرواز آزمایشی اف-۱۸ در سال ۱۹۷۸ انجام شد و از سال ۱۹۸۳ وارد فعالیت رسمی در نیروی دریایی آمریکا شد. در مجموع ۱۴۸۰ فروند از این هواپیما در مدلهای آ، بی، سی و دی ساخته شده و به کشورهای کانادا، استرالیا، کویت، فنلاند، اسپانیا و سوئیس هم صادر شده است. همهکارگی و توانایی انجام ماموریتهای متنوع و اعتمادپذیری بالا از امتیازات این جنگنده است اما به دلیل برد عملیاتی و ظرفیت حمل مهمات کم در مقایسه با جنگندههای دیگر مورد انتقاد قرار گرفتهاست .
اف/ای ۱۸ هورنت همچنین پایهای برای طراحی جنگنده بزرگتر و پیشرفتهتر اف/ای-۱۸ئی/اف سوپر هورنت بود. سوپر هورنت در دهه ۱۹۹۰ جایگزین جنگنده زمینی آ-۶ اینترودر و در سال ۲۰۰۶ جایگزین جنگندههای سالخورده اف-۱۴ تامکت در نیروی دریایی آمریکا شد.
حداکثر سرعت اف-۱۸ در ارتفاع ۱۲۱۹۰ متری به ۱.۸ ماخ معادل ۱۹۱۵ کیلومتر در ساعت میرسد. برد عملیاتی آن با دو موشک ایم-۹ حدود ۲ هزار کیلومتر و شعاع عملیاتی آن در ماموریتهای هوا به هوا ۷۴۰ کیلومتر است. نیروی محرکه هواپیما را دو موتور توربوفن جنرال الکتریک تامین میکنند. طرفیت حمل مهمات اف-۱۸ هم ۶۲۱۵ کیلوگرم است که میتواند از انواع موشکها، راکتها و بمبها و یا تانکر سوخت اضافی باشد.
تاریخچهٔ پیدایش
گونههای مختلف F-۱۸
F/A-۱۸A/B Hornet
در این مدل، عمده مشخصات و ریزهکاریهای جنگندهٔ YF-۱۷ حفظ شدهاست، با این حال از دل این هواپیما، جنگندهٔ جدید F-۱۸ سربرآورده است؛ جنگندهای یک نفره، با قابلیت تهاجمی که انبوهی از تکنولوژیهای جدید و سیستمهای دیجیتالی کامپیوتری در آن به کار رفتهاست. در کابین این جنگنده، از یک جفت سیستم لولهٔ اشعهٔ کاتد به عنوان نمایشگر اطلاعات استفاده شدهاست و سیستم کنترل بر اساس ارزیابی دستورات خلبان، کنترل پرواز را شبیهسازی میکند. سیستمهای تعبیه شده در این جنگنده برای دو ماموریت در نظر گرفته شدهاند. (احتمالن منظور ایجاد برتری هوایی و عملیات زمینی - ضد کشتی میباشد) در حین طراحی، نوع آموزشی (دو سرنشینه) نیز به تعداد اندک و به نام TF/A-۱۸ ساخته شد. این نوع نیز بر اساس مدل F/A ساخته شد و تنها شامل اندک تغییراتی شد، ضمن اینکه نوع دو سرنشینه نیز با حفظ قابلیت انجام عملیات نظامی ساخته شد. اولین پرواز F/A-۱۸ به تاریخ نوامبر ۱۹۷۸ انجام شد. F/A-۱۸ و نوع دو سرنشینه نیز که بعدها به نام F/A-۱۸B نامیده شد، مورد آزمونهای گوناگون پروازی در مرکز آزمون نیروی دریایی (Naval Air Test Center) قرار گرفت. در حین این آزمونها، بر روی نقاط ضعف و مشکلات جنگنده (به خصوص قطعات جدید) تمرکز زیادی انجام گرفت و این ارزیابی، باعث شد قطعاتی که به نوعی مشکلاتی در طراحی داشتند، با طراحی مجدد، مشکلشان حل شود. اغلب قطعاتی که مورد تغییر قرار گرفتند، قطعات ساختافزاری و مکانیکی هواپیما بودند و سیستمهای دیجیتالی، دستخوش تغییر نگشتند.
نوع اصلی جنگندهٔ F/A-۱۸A (یک نفره) و نوع F/A-۱۸B (دو نفره) به سال ۱۹۸۳ جایگزین جنگندههای F-۴B و A-۷ در ناوهای هواپیمابر و سپاه تفنگداران نیروی دریایی (Marine Corps) شدند.
این جنگندهها به دلیل قابلیتهایشان (قابلیت انجام ماموریتهای متنوع و میزان آمادگی بالا)، به سرعت نقش اصلی را در ماموریتهای نظامی برعهده گرفتند.
قابلیت اطمینان و سهولت تعمیر و نگهداری، از مواردی بودند که به هنگام طراحی این جنگنده، مورد توجه قرار گرفتند. برای مثال F/A-۱۸ها، برای آزمایش از اطمینان سیستمها، سه بار و هر بار ساعتها پرواز کردند در حالی که نیمی از زمان مورد نیاز برای تعمیر اساسیشان گذشته بود. هورنت، بارها در میدان نبرد واقعی مورد آزمایش قرار گرفت و هر بار، نقاط مثبت ادعا شده توسط طراحانش را مورد اثبات قرار داد: جنگندهای بسیار قابل اعتماد، تهاجمی و همه کاره.
F/A-۱۸ها نقش مهمی را در جریان حمله به لیبی در سال ۱۹۸۶ ایفا کردند. آنها از روی عرشهٔ ناو هواپیمابر یواساس کورالسی (USS CORAL SEA) به پرواز درآمدند و پدافند هوایی لیبی را با پرتاب موشکهای سرعت بالای هارم (HARM) نابود ساختند به طوری که هنگام بمباران بنغازی، پدافند هوایی لیبی، کاملاً خاموش شده و از کار افتاده بود.
F/A-۱۸C/D Hornet
به دنبال موفقیت در استفاده از ۴۰۰ فروند مدل A و B، نیروی دریایی ایالات متحده، به تاریخ سپتامبر ۱۹۸۷، نوع پیشرفتهتر هورنت را به نام F/A-۱۸C (یک نفره) و F/A-۱۸D (دو نفره) مورد آزمایش قرار داد. این هورنتها میتوانستند موشکهای میانبرد هوا به هوای جدید آمرام (AMRAAM) و موشکهای هوا به زمین حرارتیاب هدایت تلویزیونی ماوریک (Maverick) را حمل و پرتاب کنند.
دو سال بعد، مدلهای C و D به قابلیت عملیات در شب مجهز شدند. ضمنن اجزاء جدیدی نیز اضافه شدند: غلاف ناوبر حرارتیاب تعبیهٔ جایگاهی برای نمایشگر سربالا (HUD)، عینک ویژهٔ دید در شب (NVG)، چراغهای مخصوص درون آلات دقیق جهت عدم تداخل با عینک دید در شب، یک نقشهٔ دیجیتالی از منطقهٔ نبرد به همراه نمایشگر رنگی مخصوص آن. رادار F/A-۱۸C مجهز به سنسوری جهت شبیهسازی زمین است که این امر توسط امواج رادار دقیق و قدرتمند داپلر از سطح زمین انجام میشود. این نقشهٔ تهیه شده، به خلبان این امکان را میدهد تا به اهداف زمینی در شرائط نامساعد جوی یا در حالتی که دید ضعیفی وجود دارد، حمله کند. ضمن اینکه با توجه به نقشه و اهداف مشخص شناسایی شده روی آن، موقعیت دقیق هواپیما در آسمان مشخص میشود، همچنین این نقشه، قابلیت بمباران دقیق و موثر را بیشتر میکند. انواع جدیدتر ساخته شدهٔ F/A-۱۸C از سال ۱۹۹۴ به بعد، به رادار ارتقاء یافتهٔ [۲] مجهز شدند که این رادار دقت بیشتری داشت و تصاویر بسیار تمیزتری در صفحهٔ اسکن خود به نمایش میگذاشت.
سوپر هورنت: F/A-۱۸E/F Super Hornet
تفاوت سوپرهورنت با مدل معمولی
جنگندهٔ چندماموریتهٔ F/A-۱۸E/F موسوم به «سوپرهورنت» در واقع مدلی ارتقاء یافته از جنگندههای مدل C و D میباشد که پیشتر قابلیت عملیات در شب به آنها افزوده شده بود. سوپرهورنت فرماندهی گروه عملیات رزمی هواپیماهای ناونشین را فراهم خواهد آورد زیرا دارای برد پروازی بیشتر و قابلیت حمل مهماتی است که توسط جنگندههای بازنشستهٔ A-۶ حمل میشود. مدلهای E و F (نسبت به مدلهای قبلی) دارای ۴٫۲ فوت درازای بیشتر، ۲۵٪ مساحت بال بیشتر و قابلیت حمل ۳۳٪ بیشتر سوخت در مخازن داخلی هستند که این سوخت اضافه تا ۴۱٪ برد عملیاتی و تا ۵۰٪ استقامت پروازی آنها را افزایش میدهد.
کابین بسیار پیشرفتهٔ سوپرهورنت
در سوپرهورنت همچنین دو جایگاه حمل مهمات باهم ادغام شدهاند. این به معنی افزایش میزان بارگذاری مهمات به دلیل مخلوط کردن محل بارگذاری انواع جنگ افزارهای هوا به هوا یا هوا به زمین میباشد. سوپرهورنت همچنین میتواند انواع مختلفی از تسلیحات به اصطلاح هوشمند را حمل کند. از جملهٔ این مهمات میتوان به جدیدترین بمبهای هدایت شونده به وسیلهٔ ماهواره نظیر JDAM و JSOW اشاره کرد.
سوپر هورنت میتواند ۱۷٫۷۵۰ پاوند (۸۰۳۲ کیلوگرم) مهمات را در ۱۱ مقر خارجی حمل تسلیحات بارگذاری نماید. این جنگنده دارای راداری مخصوص کار در همه نوع شرائط آب و هوایی است که دارای توانایی رهگیری اهداف هوایی و سیستمی جهت افزایش دقت در پرتاب بمبهای عادی یا هدایت شوندهاست. دو محل بارگذاری در نوک بالها، چهار مقر در زیر بالها برای حمل سوخت یا مهمات هوا به زمین و دو مقر در زیر بدنه و نزدیک دماغهٔ هواپیما جهت نصب موشکهای هوا به هوای اسپارو یا غلافهای شناسایی و یک محل در مرکز بدنه برای حمل مخازن سوخت یا تسلیحات هوا به زمین است. ضمن اینکه یک مسلسل ۲۰ میلی متری از نوع M۶۱ A۱ Vulcan در نوک هواپیما تعبیه شدهاست. میزان حمل بارگذاری در سوپرهورنت به میزان ۹۰۰۰ پاوند افزایش یافتهاست و قدرت موتور آن نیز از کشش ۳۶۰۰۰ پاوند به ۴۴۰۰۰ پاوند افزایش یافتهاست. در این جنگنده از دو موتور پرقدرت توربوفن ساخت جنرال الکتریک به نام F۴۱۴ استفاده شدهاست. اگرچه در مدلهای جدیدتر ساخته شدهٔ C و D به میزان کمی از تکنولوژی مدرن استفاده شدهاست، ولی در مدلهای E و F از ابتدا و به طور گسترده از تکنولوژیهای نوین استفاده شده و توان دفاعی آن نیز افزایش قابل توجهی یافتهاست. سیستم پیشرفتهٔ جستجوگر مادون قرمز ساخت هیوز (ATFLIR)، سیستم اصلی هدفیابی جنگندههای E و F به شمار میرود. این سیستم همچنین قرار است در مدلهای قبلی F/A-۱۸ نیز نصب شود. غلاف ساخت هیوز، دارای جهتیاب و هدفیاب مادون قرمز بسیار دقیق اهداف میباشد و از تکنولوژی نسل سوم این نوع غلافها در آن استفاده شدهاست (MWIR) که در میان هواپیماهای موجود، تکنولوژی بسیار برجستهای به شمار میرود. ATFLIR مخفف The Hughes Advanced Targeting Forward-Looking Infra-Red MWIR مخفف mid-wave infrared
اکنون پروژهٔ ارتقاء مدلهای یک نفرهٔ C و دو نفرهٔ D آغاز شدهاست. اگرچه تا حد زیادی ظاهر مدلهای C و D به هم شبیهاست، ولی خروجی طرح ارتقاء، شامل دو گونهٔ مختلف از F-۱۸ خواهد بود که عمدهٔ تمرکز برنامهٔ ارتقاء، بر روی قابلیت عملیات در شب خواهد بود. زمانی، F-۱۸B تنها جنگندهای آموزشی بود ولی در جنگندهٔ F-۱۸D، کابین عقب، مملو از نمایشگرهای رنگی چندمنظوره و کلیدهای رهاسازی سلاح و کنترل آنها میباشد که این امر به F-۱۸، قابلیت فرماندهی، پیشتازی عملیات و هدایت سایر جنگندهها را جهت هدفیابی و نابودسازی اهداف، میدهد.
تولید مدلهای C و D در اواخر دههٔ ۱۹۹۰ پایان یافت و به جای آنها
F/A-۱۸E و F/A-۱۸F (سوپرهورنت) در خط تولید قرار گرفتهاست. مدلهای کنونی A
و B قرار است تا پایان سال ۲۰۱۵ و مدلهای C و D تا پایان سال ۲۰۲۰ در خدمت
باقی خواهند ماند. F-۱۸ امروزه، انبوهی از مشتریان خارجی را برای خرید در
پیش رو میبیند.
غلافهای جستجوگر هورنت
در مدل F/A-۱۸C که مجهز به تجهیزات عملیات در شب شدهاست، یک غلاف مخصوص
نصب میشود. این غلاف، ساخت کمپانی هیوز است و با کد AN/AAR-۵۰ شناخته
میشود. این غلاف شناسایی، اهداف زمینی را از روی حرارتشان (نظیر شلیک
گلوله یا گرم بودن موتور ادوات زمینی) تشخیص میدهد. غلاف هدفیاب دیگر، با
کد Loral AN/AAS-۳۸ شناخته میشود. این غلاف با نام Night Hawk FLIR نیز
شناخته میشود و عملکردش نیز بر اساس حرارتیابی از اهداف زمینی است.
وسیلهٔ دیگر، دوربینی قوی جهت دید و شناسایی اهداف زمینی در شب است. این
وسیله به نام GEC Cat's Eyes شناخته میشود. تعداد ۴۸ فروند جنگندهٔ
F/A-۱۸D (نوع دو نفره) به مدل RC (شناسایی – تجسسی) تغییر یافتهاند. به
همین منظور، به جای مسلسل استاندارد اف۱۸ که M۶۱ A۱ نام دارد، یک جایگاه
شناسایی از نوع الکترواپتیکالی نصب میشود. این جایگاه ویژه، دارای یک
برجستگی است که در واقع یک دوربین بسیار قوی چشمی با دو غلطک متحرک (جهت
حرکت دادن لنز به اطراف) میباشد. ضمنن تمام مشاهدات، بر روی یک نوار ویدئو
ضبط میشوند. RC مخفف reconnaissanceهورنت و عملیات طوفان صحرا
در اولین روز عملیات طوفان صحرا، دو جنگندهٔ F/A-۱۸ در حالی که عازم عملیات بمباران بوده و روی هرکدام ۴ بمب ۲۰۰۰ پاوندی بارگذاری شده بود، موفق شدند دو میگ عراقی را سرنگون کنند، سپس بمبهای خود را بر روی اهداف تعیین شده، رها ساختند. در مدت زمان جنگ خلیج فارس، اسکادرانهای نیروی دریایی ایالات متحده، سپاه تفنگداران و F/A-۱۸های کانادایی، هر ساعت عملیات رزمی داشتند و رکوردی را در زمینهٔ قابلیت اطمینان در طول نبرد با حمل و فروانداختن دهها تن بمب بر روی عراق، برجای گذاشتند. (لازم به ذکر است که یک فروند F/A-۱۸C نیروی دریایی ایالات متحده در روز ۱۷ ژانویه ۱۹۹۱ در یک نبرد هوایی با یک فروند MiG-۲۵PD عراقی، سرنگون گشت)
نیروی دریایی ایالات متحده به تاریخ ۱۸ می۱۹۹۸ اعلام کرد که اسکادرانهای F/A-۱۸ خود را از ساحل شرقی به پایگاه نیروی دریایی در ساحل ویرجینیا (Oceana) و پایگاه سپاه تفنگداران در Beaufort (شهری در ساحل کارولینای جنوبی) منتقل میکند. به همین دلیل ۹ اسکادران عملیاتی، شامل ۱۵۶ فروند هواپیما به Oceana انتقال یافتند و ۲ اسکادران دیگر شامل ۲۴ فروند هواپیما نیز به Beaufort منتقل شدند. اولین اسکادران در پائیز ۱۹۹۸ منتقل شد و در کل انتقال ۱۱ اسکادران عملیاتی تا پایان اکتبر ۱۹۹۹ تکمیل گشت.
در تمام طول مدت خدمت این جنگندهها، هرساله سیستمهای تسلیحاتی، سنسورهای مربوطه و غیره ارتقاء مییابند. آخرین سری از جنگندههای F/A-۱۸C/D که ارتقاء یافتند به سیستمهای چون عملیات در شب، سیستم افزایش دقت در هدفگیری، تکنولوژی کاهش دیده شدن توسط رادار دشمن و غیره مجهز شدند. ای در حالی است که هیچکدام از این سیستمها تا سال ۱۹۹۱ بر روی مدلهای A و B وجود نداشتند و سطح سیستمهای آویونیک، الکتریک و مقدورات پروازی برای ارتقاء محدودیت داشتند. علاوه بر اینها، نقص دیگری نیز در طراحی این جنگنده وجود داشت و آن این بود که هنگامی که در مدلهای C و D، جنگندهٔ خالی با مهمات و سوخت کامل بارگذاری میشد، به هنگام انجام ماموریتایش، دچار کمبود سوخت شده و نمیتوانست به همهٔ اهداف تعیین شدهاش حمله کند و از این رو گاهن با مهمات مصرف نشده و حداقل سوخت به ناو هواپیمابر باز میگشت. در واقع برد پروازی کافی برای ماموریتهای تعیین شدهاش نداشت.
مشخصات فنی
تاریخچه اولین پرواز
F-۱۸A به تاریخ ۱۸ نوامبر ۱۹۷۸ F-۱۸C به تاریخ ۳ سپتامبر ۱۹۸۶ F-۱۸D به تاریخ ۶ می۱۹۸۸
ورود به خدمت
F-۱۸A به تاریخ ۷ ژانویه ۱۹۸۳ F-۱۸D به تاریخ نوامبر ۱۹۸۹
خدمه
F/A-۱۸ A/C = یک نفر F-۱۸D = دو نفر، یک خلبان و یک افسر تسلیحات
قیمت
۳۵ میلیون دلار (سال ۲۰۰۳) برای مدل F/A-۱۸E
ابعاد
طول: ۵۶ فوت = ۱۷٫۰۷ متر فاصلهٔ دو سر بالها: ۳۷٫۵۰ فوت = ۱۱٫۴۳ متر
ارتفاع: ۱۵٫۲۵ فوت = ۴٫۶۶ متر سطح بالها: ۴۰۰ فوت مربع = ۳۷٫۱۶ متر مربع
اوزان
وزن خالی: ۲۳٫۰۵۰ پاوند = ۱۰٫۴۵۵ کیلوگرم وزن عادی برای برخاستن: ۳۶٫۷۱۰ پاوند = ۱۶٫۶۵۰ کیلوگرم (جهت ماموریت نبرد هوایی) ۴۹٫۲۲۵ پاوند = ۲۲٫۳۳۰ کیلوگرم (جهت عملیات تهاجمی زمینی)
حداکثر وزن قابل برخاستن: ۵۶۰۰۰ پاوند = ۲۵٫۴۰۰ کیلوگرم
حجم مخازن سوخت
مخزن داخلی: ۱۰٫۸۶۰ پاوند = ۴٫۹۲۵ کیلوگرم مخزن خارجی: ۶٫۷۳۰ پاوند =
۳٫۰۵۵ کیلوگرم حداکثر وزن قابل بارگذاری: ۱۵٫۵۰۰ پاوند = ۷۰۳۰ کیلوگرم
پیشرانه
دو موتور توربوفن ساخت جنرال الکتریک از نوع F۴۰۴-۴۰۰ با قابلیت پسسوز
کشش هر موتور: ۳۲۰۰۰ پاوند = ۱۴۲٫۴۰۰ نیوتن با استفاده از پسسوز
عملکرد
حداکثر سرعت: ۱۱۹۰ مایل بر ساعت = ۱۹۱۵ کیلومتر بر ساعت در ارتفاع ۴۰۰۰۰
فوتی (۱۲۱۹۰ متری) = ۱٫۸ ماخ نرخ اوجگیری: ۴۵۰۰۰ فوت در دقیقه = ۱۳۷۱۵
متر بر دقیقه سقف پرواز خدمتی: ۵۰۰۰۰ فوت = ۱۵۲۴۰ متر
برد پروازی
در حالت شکاری (fighter mission) = ۸۰۰ ناتیکال مایل = ۱۴۸۰ کیلومتر (رفت و برگشت) در حالت تهاجمی (attack mission) = ۱۱۵۰ ناتیکال مایل = ۲۱۳۰ کیلومتر (رفت و برگشت) برد عبوری: ۱۸۰۰ ناتیکال مایل = ۳۳۳۵ کیلومتر (با سه مخزن سوخت خارجی)
حد تحمل شتاب ثقل: نامعلوم (بنا بر گزارشی حدود ۷٫۵ برابر g)
تسلیحات
مسلسل ۲۰ میلی متری M۶۱A۱ Vulcan با ۵۷۰ تیر فشنگ ۷ جایگاه حمل بار در زیر بدنه و بالها و دو جایگاه در نوک بالها
تسلیحات هوا به هوا
موشک میان برد AIM-۷ (اسپارو) موشک کوتاه برد حرارت یاب AIM-۹
(سایدوایندر) موشک میان برد AIM-۱۲۰ (آمرام) موشک کوتاه برد AIM-۱۳۲
(آسرام)
تسلیحات هوا به سطح
AGM-۴۵ Shrike (شرایک) AGM-۶۲ Walleye (والآی) AGM-۶۵ Maverick (ماوریک) AGM-۸۴ Harpoon (ضدکشتی) AGM-۸۴ SLAM AGM-۸۴ SLAM-ER AGM-۸۸ HARM (ضد رادار) AGM-۱۲۳ Skipper AGM-۱۵۴ JSOW
بمب
GBU-۱۰/۱۲/۲۴ Paveway (هدایت لیزری) GBU-۱۵ EO-guided (هدایت
الکترواپتیکالی) GBU-۲۹/۳۰/۳۱/۳۲/۳۵ JDAM (هدایت شونده توسط ماهواره)
بمبهای هستهای B-۵۷ و B-۶۱ (استحکامشکن) Mk ۸۲/۸۳/۸۴ GP Mk ۲۰ Rockeye
BLU-۱۰۷ Durandal CBU-۵۹ (بمب خوشهای)
سایر موارد
غلافهای اغتشاشگر الکترونیکی (ECM pod) غلافهای راکت انداز
کشورهای داری اف-۱۸
F/A-۱۸ در مدلهای A، B، C و D سالها برای نیروی دریایی ایالات متحده و هشت کشور خارجی خدمت کرد. این کشورها عبارتند از: استرالیا، کانادا، فنلاند، کویت، مالزی، اسپانیا، سوئیس و تایلند. اگرچه چشم اندازی برای تولید آتی مدلهای C و D دیده نمیشود، ولی این جنگندهها سالها به منظور پرکردن خلاء جنگندههای ناونشین در نیروی دریایی ایالات متحده تا ورود به خدمت جنگندههای بزرگتر، دورپروازتر و باقابلیتتر مدلهای E و F در خدمت باقی خواهند ماند. سایر دارندگان اف-۱۸ به شرح زیر میباشد:
- نیروی هوایی سلطنتی استرالیا
- کانادا
- نیروهای مسلح کانادا
- فنلاند
- نیروهوایی فنلاند
- کویت
- نیروهوایی کویت: 39 جنگنده
- مالزی
- نیروهوایی رویال مالزی
- اسپانیا
- نیروهوایی اسپانیا
- Ala de Caza ۱۵ (۱۵th Fighter Wing) Zaragoza AB, with ۳۰ A+ and six B+ shared between Squadrons ۱۵۱, ۱۵۲ and ۱۵۳
- Ala de Caza ۱۲, Torrejon AB (Squadron ۱۲۱ and ۱۲۲) with ۳۰ A+ and six B+.
- Ala de Caza ۴۶, Gando AB (Canary islands), formed by Squadron ۴۶۲ with ۲۱ F-۱۸s.
- نیروهوایی سوئیس
- ۱۷ Tactical Squadron, Payerne
- ۱۸ Tactical Squadron, Payerne
- ۱۱ Tactical Squadron, Dübendorf
- ایالات متحده آمریکا
- نیرو دریایی امریکا
- تفنگداران دریایی ایالات متحده آمریکا
سابقهٔ عملیاتهای انجام شده
- لیبی – عملیات ال دورادو کانیون – اجرا شده توسط نیروی دریایی ایالات متحده – به سال ۱۹۸۶ (Operation El Dorado Canyon)
- عراق – عملیات طوفان صحرا – اجرا شده توسط کانادا، نیروی دریایی و سپاه تفنگداران نیروی دریایی ایالات متحده به سال ۱۹۹۱ (Operation Desert Storm)
- عراق – سلسله عملیات مراقبت هوایی در منطقهٔ جنوبی پرواز ممنوع بین سالهای ۱۹۹۱ تا ۲۰۰۳ – اجرا شده توسط نیروی دریایی و سپاه تفنگداران نیروی دریایی ایالات متحده (Operation Southern Watch)
- بوسنی و هرزگوین – اجرا شده توسط اسپانیا، کانادا، نیروی دریایی و سپاه تفنگداران نیروی دریایی ایالات متحده به سال ۱۹۹۵ (Operation Deliberate Force)
- عراق – عملیات روباه صحرا – اجرا شده توسط نیروی دریایی ایالات متحده به سال ۱۹۹۸ (Operation Desert Fox)
- کوزوو – عملیات نیروهای متفقین – اجرا شده توسط اسپانیا، کانادا و نیروی دریایی ایالات متحده به سال ۱۹۹۹ (Operation Allied Force)
- افغانستان – عملیات آزادسازی افغانستان اجرا شده توسط نیروی دریایی و سپاه تفنگداران نیروی دریایی ایالات متحده به سال ۲۰۰۱ تاکنون (Operation Enduring Freedom)
- عراق – عملیات آزادسازی عراق - اجرا شده توسط استرالیا، نیروی
دریایی و سپاه تفنگداران نیروی دریایی ایالات متحده به سال ۲۰۰۳ تاکنون
(Operation Iraqi Freedom)انواع تولید شده
YF-۱۷ Cobra جنگندهٔ تولید شده در طرح مناقصهٔ ساخت «جنگندهٔ سبک» برای نیروی هوایی ایالات متحده؛ اگرچه هیچگاه انتخاب نشد ولی نیروی دریایی از طرح آن برای تولید F/A-۱۸ Hornet استفاده کرد.
F/A-۱۸A اولین مدل تولید شده به تعداد ۳۷۱ فروند.
AF-۱۸A نوع یک نفرهای که توسط نیروی هوایی کانادا خریداری شد. این مدل بر اساس F-۱۸A ساخته شد ولی اکنون همگی به سطح مدل F-۱۸C ارتقاء یافتهاند و قرار است تا سال ۲۰۱۱ در خدمت باقی بمانند. تعداد تولید شده: ۵۷ فروند
ATF-۱۸A نوع دو نفرهٔ آموزشی جهت نیروی هوایی استرالیا که بسیار شبیه به مدل F-۱۸B میباشد. تعداد تولید شده: ۱۸ فروند
CF-۱۸A / CF-۱۸۸A نوع یک نفرهای که توسط نیروی هوایی کانادا خریداری شد و بر اساس F-۱۸A ساخته شدهاست با این تفاوت که دارای سیستم شناسایی اهداف در شب میباشد که در مدل A وجود ندارد. همچنین دارای سیستم ILS (سیستم فرود ایمن) و توانایی حمل غلافهای راکتانداز LAU-۵۰۰۳ میباشد. کانادا قصد دارد این جنگندهها را تا سال ۲۰۱۷ عملیاتی نگه دارد. تعداد تولید شده: ۹۸ فروند
EF-۱۸A / C-۱۵ نوع یک نفرهای که توسط نیروی هوایی اسپانیا خریداری شد و بر اساس F-۱۸A ساخته شدهاست، اما همگی تا سطح استاندارد نزدیک به مدل F-۱۸C ارتقاء یافتهاند. تعداد تولید شده: ۶۰ فروند
RF-۱۸A نوع شناسایی که به تعداد بسیار اندک ساخته شدهاست و برای امور تحقیقاتی در اختیار نیروی دریایی و سازمان ناسا قرار دارد.
F/A-۱۸B / TF/A-۱۸A نوع دو سرنشینهٔ آموزشی، تولید شده به تعداد ۴۰ فروند
CF-۱۸B / CF-۱۸۸B نوع دو سرنشینهٔ آموزشی برای کانادا، تولید شده به تعداد ۴۰ فروند
EF-۱۸B / CE-۱۵ نوع دو سرنشینهٔ آموزشی برای اسپانیا، تولید شده به تعداد ۱۲ فروند
F/A-۱۸C نوع ارتقاء یافتهٔ مدل تک سرنشینه که قابلیت پرتاب موشک هوا به هوای AIM-۱۲۰ (آمرام) و موشک هوا به زمین AGM-۶۵ (ماوریک) به آن افزوده شدهاست. همچنین سیستمهای الکترونیک آن ارتقاء یافته، نوع جدیدی از صندلی پرتاب شونده بر رویش نصب شده و باریکههای کوچکی به لبههای حملهٔ بالها جهت کاهش اثرات نوسانات پروازی و افزایش میزان زاویهٔ حمله، بدان افزوده شدهاست. تعداد تولید شده: ۳۵۵ فروند
KF-۱۸C نوع تک سرنشینهای که به کویت فروخته شده و براساس F-۱۸C ساخته شدهاست. تعداد تولید شده: ۳۲ فروند
KAF-۱۸D نوع دوسرنشینهٔ آموزشی مخصوص کویت. تولید شده به تعداد ۸ فروند
F/A-۱۸D نوع دو سرنشینه مخصوص عملیات در شب، جهت سپاه تفنگداران نیروی دریایی ایالات متحده، شامل سیستمهای الکترونیکی ارتقاء یافتهٔ مشابه مدل C.
F/A-۱۸E/F مهمترین مدل ارتقاء یافته از جنگندهٔ F-۱۸ موسوم به «[b]سوپر هورنت[/b]» با بدنهای کشیدهتر و بالهای بزرگتر.
Hornet ۲۰۰۰ مدل جدیدی که توسط شرکت مکدانلداگلاس پیشنهاد داده شدهاست با بال و دم بزرگتر، بدنهٔ کشیدهتر، موتورهای جدیدتر، کابین دیجیتالی بسیار پیشرفتهتر، که احتمالن جایگزین مدلهای E و F خواهد شد.
هواپیما جنگنده اف-18 سوپر هورنت
مشخصات هواپیمای جنگنده: اف-18 سوپر هورنت / Super Hornet F-18 |
نوع هواپیما: هواپیما رهگیر، چند منظور و جنگنده |
کشورسازنده: ایالات متحده آمریکا |
شرکت سازنده: مک دانل داگلاس، بوئینگ |
تاریخ نخستین پرواز: 29 نوامبر 1995 |
تاریخ رونمایی: 1999 |
وضعیت کنونی: فعال در خدمت ، در حال تولید |
بکار گیرنده ها: نیروی دریایی ایالات متحده آمریکا / نیروی هوایی ارتش استرالیا |
آغاز ساخت: 1995 تاکنون |
تعداد ساخته شده: 500 فروند تا آوریل 2011 |
قیمت هر فروند: 70 میلیون دلار آمریکا |
بوئینگ اف/ای-۱۸ئی/اف سوپر هورنت یک جنگنده مافوق صوت و چندمنظوره ناونشین/آفند زمینی است. اف/ای-۱۸ئی مدل تک سرنشینه و اف/ای-۱۸اف مدل دو سرنشینه میباشند و این دو مدل، مدلهای بزرگتر و پیشرفتهتر اف/ای-۱۸سی و دی هورنت میباشند. این جنگنده توسط شرکت مکدانل داگلاس برای نیروی دریایی آمریکا طراحی شده و در سال ۱۹۹۵ اولین پرواز خود را انجام داد. در ۱۹۹۷ پس از ادغام شرکت مکدانل داگلاس در بوئینگ وارد خط تولید شده و از ۱۹۹۹ وارد خدمت رسمی در نیروی دریایی ایالات متحده شد.
از سال ۲۰۰۶ میلادی با خروج جنگنده رهگیر اف-۱۴ تامکت جایگزین این جنگنده شد و در کنار اف-۱۸ هورنت در این نیرو به عنوان جنگنده چندمنظوره نیروی دریایی مشغول به خدمت است. نیروی هوایی شاهنشاهی استرالیا که از سال ۱۹۸۴ از مدل اصلی اف/آ-۱۸ هورنت استفاده میکند نیز در سال ۲۰۰۷ بیست و چهار فروند سوپر هورنت به ارزش ۲٬۹ میلیارد دلار استرالیا که به همراه ۱۰ سال پشتیبانی و آموزش به ۶ میلیارد دلار استرالیا میرسد سفارش داد و در سال ۲۰۱۰ آنها را جایگزین جنگنده سالخورده جنرال داینمیکس اف-۱۱۱ کرد.
کمپانی مک دانل داگلاس در ماه مه 1975 قراردادی برای ساخت اف-18 از طرف نیروی دریایی و تفنگداران دریایی امیریکا دریافت کرد که در آن مشخصاتی به شرح زیر خواسته شده بود:
هواپیمای یک نفره، هواپیمایی دو منظوره برای استفاده بعنوان جنگنده و بمب افکن، توانایی بکار گیری هم از پایگاههای خشکی و هم کریرها (ناوهای هواپیما بر.(
اولین نسخه ی اف-18 ، بعنوان جنگنده ی اسکورت و هم دفاع کننده ی ناوگان قابل بکارگیری بود.در دومین ورژن یا نسخه ی اف-18 که F/A-18 نام گرفت و علاوه بر کارایی های ذکر شده این توانایی را نیز داشت که نیرو های دشمن را چه در خشکی و چه دریا متوقف گرداند. همچنین نسخه ی دونفره ی آن که جهت اهداف آموزشی طراحی شده بود تولید گردید.
طراحی اف-18 از همان ابتدا مورد توجه 99% توده ی مردم قرار گرفت و کمپانی را متقاعد کرده بود که هر دو وظیفه اش را به نحو خوبی می تواند انجام دهد.
اولین پرواز اف-18 در سال 1978 در Patuxent River امریکا صورت گرفت. سه سال برنامه ی تست این هواپیما، تست های تجهیزات و امکانات و سلاحهای هوایی و رادیویی، تست های هوایی و تست های نشست و برخواست و جایگیری بر روی کشتی های کرییر باعث این شد که طراحی اف-18 از ثبات و ارزش بالایی برخوردار باشد.
هواپیما رسما در سال 1982 بعنوان F/A-18 Hornet ثبت گردید) .زنبور سرخ) اولین هواپیمایی بعد از جنگ جهانی دوم گشت که طراحی آن این امکان را به او می دهد که هم به عنوان یک جنگنده ی هوا-به-هوا و هم یک بمب افکن هوا-به-زمین عمل کند.
با یک تلنگر خلبان ، هواپیما در وسط آسمان با یک چرخش سریع، به سرعت به قالب یک دشمن جدی هوایی بدل میگردد و خلبانان قادرند چه در جنگ هوایی و چه تعقیب هواپیماهای دشمن و یا برای هدفهای زمینی اشان بدون اینکه بمب های خود را رها کنند پیروز میدان باشند و آنها را از بین ببرند.
در 11 ماه مارس 1980 هوپیمای تکمیل شده ساخته شد. اولین تولید Hornet در آپریل 1980 به نیروی دریایی امریکا تحویل گردید.
پس از آن Hornet توانست در 1200 ساعت 1000 پرواز داشته باشد.
اولین F/A-18 Hornet strike fighter وارد نیروی دریایی امریکا گردید. در 7 ام جوآن 1983 در MCAS-EL-Tro کالیفرنیا اولین اف 18 تحویل تفنگداران نیروی دریاییی شد.
نیروی دریایی اولین اسکادران اف-18 رسمی خودش را در اکتبر 1983 تحویل گرفت. در 1989 ویژگی هایی نظیر امکانات رزم شبانه به آن اضافه شد.
بعد به دلیل بالا بردن توان موتوری آن کمی در طراحی آن تغییر بوجود آمد. 1000 امین hornetدر 18 آپریل 1991 به تفنگداران نیروی دریایی امریکا تحویل گردید.
در 1992 یک پکیج یا تجهیزات شناسایی نیز به سفارش تفنگدارن به آن اضافه شد. دو سال بعد یعنی در سال 1994 به سفارش نیروی دریایی توانایی راداری آن بروز شد. در 1995 ، اف-18 بزرگتری به نام F/A-18E/F ساخته و به کار گمارده شد.
در نوامبر 1998 اولین Super Hornet ساخته شد. این مدل اف-18 که جدیدترین مدل آن نیز به شمار می آید قابلیت های عملیاتی چشم گیر و بسیار خیره کننده ای دارد.از آن جمله:
برتری هوایی،جنگنده ی اسکورت،شناسایی،قابلیت سوخت گیری مجدد هوایی،پشتیبانی نزدیک هواییی،مقابله با دفاع هوایی، و دقت بالای حمله در شب و روز
در یک مقایسه با اف/آ-18 ،سوپر Hornetدارای rangeطولانی تر،قابلیت سوخت گیری مجدد هوایی،افزودن ضریب امنیت/مرگباری و......
مشخصات ویژه اف-18 :
هواپیمایی است با قابلیت پرواز در همه نوع شرایط آب و هوایی،کارایی این هواپیما عنوان یک بمب افکن دقیقا به خوبی کاربرد جنگنده بودنش است.همچنین اف-18 این قابلیت را داراست که نیرو ها را پشتیبانی نزدیک و دقیق بکند.
قابلیتهای عملیاتی اف-18 :
تطبیق پذیری آن،قابلیت انجام ماموریت در طوفانهای صحرا،همچنین سرنگون کردن جنگنده های دشمن و متعاقب بمباران کردن هدفهای زمینی دشمن با همان هواپیا در همان ماموریت.،شکستن تمامی رکورد های هواپیماهای تاکتیکی دنیا و........
اسکادران نمایشی Blue Angles نیروی دریایی امریکا اکنون پرواز ا اف-18 رابعنوان افتخاری برای خود میدانند.
اف-18 اکنون در 37 تا از تاکتیکی ترین اسکادرانهای نیرو های امریکا بکار گرفته شده است و همچنین در بیش از 1 کشتی کریر در سرتا سر دنیا موجود است.
این هواپیما توسط 7 کشور خارجی بکار گرفته شده که شامل کانادا،استرالیا،فنلاند،کویت،مالزی،اسپانیا و سویس میباشد.
در پایان باید سه ویژگی قابل اطمینان بودن،نگهداشت پذیری و تطبیق پذیری را بعنوان سه ویژگی اصلی که این هواپیما را به یکی از استثناء ترین هواپیماهای دنیا بدل کرده ا شاره کنیم.
مشخصات عمومی:
انواع: F/A-18E/F Super Hornet , CF-18 Hornet , F-18 Hornet
تعداد سرنشین: ۱
طول: ۱۷.۱ متر
طول بال ها: ۱۲.۳ متر
ارتفاع: ۴.۷ متر
وزن (تهی): ۱۱.۲۰۰ کیلوگرم
وزن (مجهز شده): ۱۶.۸۵۰ کیلوگرم
حداکثر وزن موقع Takeoff: حدود ۲۳.۴۰۰ کیلوگرم
کارایی:
حداکثر سرعت: ۱.۸۱۴ کیلومتر در ساعت تا ۱۱۰۰۰متر
نیاز به سرویس(تعمیرات): ۱۵۰۰۰ متر
سرعت اوج گرفتن: ۲۴۵ متردر ثانیه
تسلیحات:
حمل بیش از ۶.۲۱۵ کیلوگرم انواع موشک،راکت،بمب،تانکرسوخت
موشک های هوا به هوا: ضدهوایی AIM-9,AIM-7,AIM-120
هوا به زمین: AGM-45 Shrike,AGM-65 maverick
AGM-88 HARM, SLAM, JSOW
ضد ناو: AGM-84 Harpoon